Davitha uit Kootwijkerbroek: ‘Het leven op aarde is te vernuftig, dat is geen toeval’

Water is cruciaal voor leven. Davitha van de Kuilen (37) uit Kootwijkerbroek is zich daar zeer van bewust. Als kunstenares dook ze in de creatie van een groot project rond dit thema, met een diepere symbolische laag, hand in hand met haar christelijk geloof.

Ze woont met haar gezin vrij op het platteland. Langs de oprit zie je een kunstwerk dat qua techniek verwantschap heeft met haar nieuwste ‘marathon’. Het toont de vergankelijkheid van een boomstam in een natuurlijk proces. Davitha is onder de indruk van Gods schepping, maar schuwt niet om ook ons kwetsbare bestaan onder ogen te zien. ,,Mijn werk gaat vaak over levenslessen en levenskunst. Daarbij schuw ik niet om pijn, gebrokenheid en gevoelens van angst en hoop te verbeelden. Kortom: kunst over hoe het leven écht kan zijn. Natuurlijk, doorleefd en gelaagd. Dat is wat ik onderzoek”, zo is te lezen op haar website.

NUMMER 117 De kunstenares is in haar atelier druk bezig met haar bevriende (kunst)collega Renske, als één van de vele vrijwilligers, om een lange reeks van honderdvijftig drukwerken te realiseren van elk 150 centimeter breed en 180 centimeter hoog. ,,Dat is nummer 117”, zegt ze opgeruimd. Davitha heeft een tijdschema, want van 14 tot 17 augustus exposeert ze dit project ‘Dorstprent’ voor het eerst tijdens het Graceland Festival, dat gehouden wordt bij Zeewolde. ,,Mijn target is acht doeken per dag. Ik kan ze in dit grote formaat niet alleen drukken en daarom is het een zegen dat ik telkens iemand heb die me daarbij helpt. Er zijn wel zo’n dertig mensen die dat doen: kunstenaars, collega’s, vrienden en familieleden.”

AFBRAAKLINO’S De Kootwijkerbroekse groeide op in haar moeders atelier, waar ze al vroeg leerde dat je met kunst dingen kunt vertellen die je niet makkelijk in woorden kunt vatten. In 2010 rondde ze haar kunstopleiding bij ArtEZ Arhem af. Twee jaar later voltooide ze de master Kunsteducatie bij ArtEZ Zwolle. Ze schildert, tekent, werkt met grafische druktechnieken en exposeert regelmatig. Davitha’s werk is duidelijk herkenbaar. In haar zogenoemde afbraaklino’s gebruikt ze het onomkeerbare proces van lijnen wegsnijden uit het materiaal als conceptueel uitgangspunt en metafoor. Ze spiegelt en onderzoekt in haar werk persoonlijke en universele vragen over zelfbeeld, mensbeeld en godsbeeld.

,,Tien jaar geleden begon ik met de techniek van de reductieprint, waarbij ik doorsnij in een (moeder)plaat totdat deze uiteindelijk verdwijnt. Tussendoor druk ik steeds af. Dat ging ik steeds vaker doen met verschillende beeldverhalen. Deze techniek is onomkeerbaar, want de eerste beelden krijg je niet meer terug. Dat is een mooie metafoor voor veel processen in het leven”, legt ze uit.

Davitha houdt ervan om confrontaties en gebeurtenissen in het leven bewust aan te gaan en te onderzoeken. Aanleiding voor haar kunst is vaak iets autobiografisch. Zo verwerkte ze in het verleden het verdriet toen het moeilijk bleek om – samen met haar man – moeder te worden. Toch werden ze ouders van Mannasse, een zoon als Godsgeschenk. ,,Door dat te doen, krijg ik nieuwe inzichten, perspectief om verder te gaan en vind ik nieuwe hoop. Ik vind het bijzonder dat dit bij mensen die het zien óók zo werkt. Daarmee gaat het verder dan alleen het verhaal van mij.”

HARDLOPEN De vergankelijkheid houdt haar bezig, terwijl ze ook het hemelse perspectief van Gods Koninkrijk voor ogen heeft. ,,Ik ben me heel bewust van de tijdelijkheid van wat we hier met z’n allen doen op aarde. Elk proces dat je in het leven aangaat, levert je vaak toch een verrijking op. Je blijft niet hetzelfde en wordt er wijzer van. Dat is levenskunst.” Davitha vertelt dat ze leert om te gaan met gebrokenheid en te leven in het hier en nu. ,,Dan gaat het om dingen waar je pijn van hebt, waar je verdriet van hebt en die mislukken. Als je beseft dat alles eindig is, mag en kun je dat relativeren. En daarom probeer ik me voor ogen te houden dat ik geen perfect leven hoef te hebben. Niet alles hoeft voor de wind te gaan. Dingen als je gezondheid, succes en genoeg geld verdienen vind ik ook belangrijk, maar ze zijn geen doel op zichzelf. Ik vind het belangrijk dat je de gebrokenheid in je eigen leven ook aan durft te kijken.”

De kunstenares is in haar atelier druk bezig met haar bevriende (kunst)collega Renske. – Foto Freek Wolff

Dat doet de kunstenares met haar nieuwe project bij uitstek, waarbij het dus draait om het thema water. ,,Waar heb je tranen van? Waar heb je dorst naar? Wat is je verlangen? Als je die vragen onder ogen durft te zien, ontstaat er perspectief en kun je verder.”

Davitha beseft dat dit niet de makkelijkste weg is in het leven. Ze onderkent dat ze soms ook wegrent van haar schaduwkanten. Letterlijk, omdat ze houdt van hardlopen, meer specifiek lange afstanden. ,,Als ik dat teveel doe, loop ik daar uiteindelijk ook in vast. Rennen is goed en dat past in mijn levensstijl, maar alles moet in balans zijn. Overal waar té voor staat, is niet goed voor je. Daar moet je je van bewust zijn. Zo maakte ik onlangs de vergelijking tussen mijn kunstproject en een marathon lopen. Als ik bij het hardlopen meteen zou gaan sprinten, houd ik het niet vol. Bij een marathon moet je je goed voorbereiden, focus houden en vertrouwen hebben. Zo is het met dit project ook.”

METAFOOR Op de moederplaat is een waterkolk te zien die in honderdvijftig doeken langzaam reduceert en oplost. Onderaan is op elk uniek kunstwerk een Bijbeltekst te lezen, geënt op het thema water. Samen vormen ze straks een immense installatie van zo’n 300 meter om te bekijken.

De kolk roept ook associaties op met jaarringen van een boom, een tornado, een explosie of een roos. Inspiratie vond de kunstenares bij ‘Water voor je dorst’, het onderwerp dat tijdens het Graceland Festival dit jaar centraal staat. ,,Mijn project heet Dorstprent, wat gaat over dorst, als metafoor voor verlangen. Naar zuiver water, want dat is natuurlijk superessentieel voor alle leven op aarde. Het is heel actueel, omdat het vandaag de dag onder druk staat, met wat er recent gepubliceerd is over PFAS, onder meer in ons drinkwater. En je hebt wereldwijd tekort of teveel aan water, met grote droogte of overstromingen tot gevolg. Het veranderende klimaat heeft effect op het water.”

Als metafoor voor het geestelijk leven ziet Davitha dat water ook heel essentieel is en heel veel voorkomt in de Bijbel. Ze toont een lange lijst. ,,Kill your darlings, want ik moest selecteren van Genesis tot en met Openbaringen om voor elk doek een tekst te hebben. Er staat zo ongelooflijk veel in de Bijbel over water! Je leest over water in alle verschijningsvormingen, waarbij het ook gaat over stormen, drinken, tranen, wassen en stromen. Als je ze leest met de prent erbij krijgen de teksten een nieuwe lading en daarbij opent het nieuwe perspectieven. Ze schuren soms ook. Ik pikte vooral de teksten eruit die de noodzaak van water verklaren.”

STORM ‘En wie van deze geringe mensen een beker koel water te drinken geeft…’ is de tekst van het eerste de beste doek dat aan een lijn hangt. Het prikkelt om de zin aan te vullen en dat is nu juist de bedoeling van de Kootwijkerbroekse. Bij elke tekst is op de achterzijde klein te lezen waar deze exact in de Bijbel te vinden is. ‘Zoals de zee vol water is, zo zal de aarde vol kennis van de grootheid van de Heer zijn’, is een willekeurige andere. ,,Die eerste is eigenlijk heel helder. Zo simpel kan het zijn. De tweede is wat zwaardere kost.” Onder een derde doek is te lezen: ‘Op die dag zal er een bron geopend worden’, geciteerd uit een profetie van Zacharia. En een vierde: ‘De weg van de Heer is in wervelwind en storm’. Davitha weet dat er veertig teksten uit het Nieuwe Testament komen en honderdtien uit het Oude. Heel bekend is de Bijbelse symboliek van het levende water, dat Jezus wil schenken aan dorstige mensen (Johannes 4).

,,Ik verken welke kant ik op zal gaan en ik moet stappen zetten. Zo liep ik vast en ontdekte ik dat ik hulp van andere mensen nodig had.” 

TOT IN DETAIL ,,Muziek is ook water voor mijn ziel. En de natuur. En hardlopen. Dat krijg ik allemaal van onze Schepper. Want ik kan er niet bij als mensen denken dat onze wereld uit een grote knal is ontstaan. Het leven op aarde is veel te vernuftig, zodat ik niet kan geloven dat alles per toeval kon ontstaan. Een oerlelijke rups wordt zomaar een prachtige vlinder. Dat kan niet per ongeluk gebeuren. Ik ben kunstenaar en dan ben je bezig met scheppen, maar als je je realiseert wat de Schepper allemaal tot in detail gemaakt heeft, sla je steil achterover.”

Bovendien leeft Davitha van genade, laat ze weten. Wat haar veel vrijheid geeft. ,,Ik verken welke kant ik op zal gaan en ik moet stappen zetten. Zo liep ik vast en ontdekte ik dat ik hulp van andere mensen nodig had. Want op sommige momenten in het proces kun je het niet alleen. En dat geeft dan weer zegen. De echte directeur van dit project is God en dat ontslaat mij ervan om in een extreem harde modus en in de controlestand te gaan, of te denken dat het niet goed komt. Ik ben niet de kapitein, want Iemand anders zit aan het stuur. Dat is heel relaxt.”

CROWDFUNDING De hele installatie met doeken is straks als een meditatieve wandeling, een mini pelgrimstocht. Er zit ook een kleurverloop in de doeken van blauw naar groen naar roodbruin, naast het feit dat het beeld verandert door steeds meer uitsnedes. Ze komen dicht naast elkaar te hangen, uitmondend in een spiraal van staal op een veld. ,,Dan loop je in een soort slakkehuis en kom je letterlijk tot de kern. Wat is nu de essentie? Daar reduceert de afbeelding het meest. De kolk wordt als het ware steeds verder weggewassen tot een kernbeeld.”

Davitha zal ‘Dorstprent’ ook exposeren tijdens de festivals bij klooster Nieuw Sion in Diepenveen die kort na Graceland plaatsvinden. En ze is in overleg met nog meer andere festivals en evenementen. De realisatie van haar project kost veel geld, zodat de kunstenares een crowdfundingsactie op touw zette om haar project te bekostigen. Iedereen kan dus helpen om dit kunstproject over dorst, verlangen en herstel te realiseren. Info hierover: voordekunst.nl onder kopje ‘Project Dorstprent’.

door Freek Wolff